Αποστολή: Ένα μνημείο

Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την αρχιτεκτονική, να λατρεύουμε τους θεούς μας χωρίς την αρχιτεκτονική αλλά δεν μπορούμε να θυμόμαστε χωρίς αυτήν. Πόσο ψυχρή είναι η Ιστορία, πόσο άψυχες είναι οι εικόνες σε σύγκριση με την Ιστορία που γράφει το ζωντανό έθνος και κρατούν “ζωντανή” τα άφθαρτα, τα αδιάφθορα μάρμαρα! Πόσες σελίδες αμφίβολων αρχείων δεν θα ανταλλάσσαμε πρόθυμα με λίγες πέτρες τη μια πάνω στην άλλη… Η φιλοδοξία των κτιστών του αρχαίου Πύργου της Βαβέλ είχε τη σωστή κατεύθυνση γι’ αυτόν τον κόσμο: δυο δυνάμεις υπάρχουν μόνο ικανές να στρατευθούν ενάντια στη λησμοσύνη των ανθρώπων: η ποίηση και η αρχιτεκτονική∙ και η δεύτερη κατά κάποιον τρόπο περιλαμβάνει την πρώτη και είναι ισχυρότερη μέσα στην χειροπιαστή πραγματικότητά της. Είναι καλό να έχουμε όχι μόνο αυτό που σκέφτηκαν και αισθάνθηκαν οι άνθρωποι αλλά και αυτό που έφτιαξαν τα χέρια τους, αυτό που δημιούργησε η δύναμή τους, αυτό που αντίκριζαν τα μάτια τους κάθε μέρα της ζωής τους. Η εποχή του Ομήρου είναι βυθισμένη στο σκοτάδι, η ίδια η προσωπικότητά του στην αμφιβολία. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για την εποχή του Περικλή: και η μέρα έρχεται που θα παραδεχτούμε ότι μάθαμε περισσότερα για την Ελλάδα από τα θραύσματα των γλυπτών της κι όχι από τους γλυκόλαλους ραψωδούς της ή τους στρατιώτες ιστορικούς της. Κι αν πράγματι μπορούμε να προσδοκούμε κέρδος από τη γνώση του παρελθόντος ή χαρά από τη σκέψη της υστεροφημίας, κέρδος και χαρά που μπορούν να μας δώσουν δύναμη ή υπομονή για να αντέξουμε το παρόν και να συνεχίζουμε τον αγώνα του, υπάρχουν στα πλαίσια της εθνικής αρχιτεκτονικής δύο καθήκοντα των οποίων τη σημασία είναι αδύνατον να υπερβάλλουμε: το πρώτο, να καταστήσει τη σύγχρονη αρχιτεκτονική μνημείο∙ και το δεύτερο, να διαφυλάξει -σαν την πιο πολύτιμη κληρονομιά- τα αρχιτεκτονικά μνημεία περασμένων εποχών.

John Ruskin, The seven lamps of architecture, Project Gutenberg